مطلب کاملی نیست ولی واسه طرح بحث بد نیست.

کمی گفتگو
. بیش از حدود یک قرن است که یک نظریة غلط بر سر زبان‌ها افتاده و اجمالاً شهرتی پیدا کرده است. این نظریه اشتباه این است که اسلام دین شمشیر است و با ضرب شمشیر پیشروی کرده است کسانی که میل ندارند مردم به ادیان الهی توجه پیدا کنند با طرح این نظریه تلاش می‌کنند انسان را به دین اسلام به عنوان یک دین آسمانی بدبین کنند. البته اهل نظر به خوبی از ارزش این گفته باخبرند چرا که قرآن کریم که کتاب آسمانی و مبنای دین اسلام است به صراحت الزام و اجبار را در مسأله پذیرش دین نفی کرده، می‌فرماید: لا اکراه فی الدین قد تبین الرشد من الغی» هیچ کس در پذیرش دین مجبور نیست چون راه راست و کژراهه معلوم شده است. به این جمله به عنوان یک قانون کلی توجه کنید قرآن بر این مطلب تکیه و تاکید دارد که راه معلوم است پس نیازی به اجبار نیست یعنی وظیفه دین و دین‌مداران معلوم کردن راه است در هر زمینه‌ای باید نظریه صحیح را به مردم اعلام کرد ولی حق نداریم آنها را به پذیرش آنچه خود صحیح می‌دانیم مجبور کنیم. قرآن کریم در موارد بسیاری به پیامبر (ص) می‌فرماید: تو جز ابلاغ پیام، وظیفه‌ای نداری جملاتی مثل فَإِنَّمَا عَلَیْکَ الْبَلَاغُ، أَنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِینُ، مَا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ (99 مائده) که در 12 آیه قرآن تکرار شده نشان می‌‌دهد وظیفة اصلی دین و دین‌باوران نشان دادن راه است. می‌فرماید: لَسْتَ عَلَیْهِمْ بِمُسَیْطِرٍ (غاشیه 22) تو تنها باید تذکر و پند و اندرز دهی ولی تسلطی بر آنها نداری که به پذیرش راه راست وادارشان سازی.
. لذا پیامبر گرامی اسلام هیچ وقت به صورت ابتدایی با هیچ گروهی وارد جنگ نشده. حضرت رسول برای اقوام و ملل مختلف دعوتنامه فرستاده ولی به روی آنها شمشیر نکشیده است همه جنگ‌هایی که در دوران زندگانی آن حضرت رخ داده حالت دفاعی داشته است
ما فکر می‌کنیم هیچ دینی به طور مطلق عاری از حقیقت نیست هر دینی بهره‌ای از حقیقت دارد بنابراین گفتگوی بین ادیان و مذاهب گفتگوی بین حق مطلق و باطل مطلق نیست بلکه گفتگوی بین حق مطلق و حق نسبی است از بین همه ادیان یک دین همه حقیقت را داراست که انسان‌ها موظفند تلاش کنند آن را پیدا کنند و از آن پیروی کنند
نکته دیگری که در این باب قابل توجه است اینکه ما نباید انتظار داشته باشیم در پی یک گفتگو طرف مقابل پرچم تسلیم را بالا برد بلکه به همین اندازه که حقیقت یک مطلب را روشن کنیم و بر حقانیت آن توافق کنیم قدم بزرگی در راه همدلی و تفاهم برداشته‌ایم.
نکته دیگر اینکه وقتی از گفتگو سخن به میان می‌آید ما بیش از آنکه گفتن را تمرین کنیم باید شنیدن را بیاموزیم زیرا شنیدن یک هنر است که همه کس از آن بهره کامل نبرده است گوش دادن به سخن کسی که در مقابل ما قرار دارد نیاز به سعة صدر و وسعت نظر دارد و نشانة کمال انسانی است.